Waar haal je het vandaan?

Van Chat GPT tot de concurrent

Wat is inspiratie eigenlijk?

Even geen inspiratie. Of juist: helemaal geïnspireerd. Maar wat is die inspiratie eigenlijk precies, waar komt het vandaan en hoe kun je het vinden als je het nodig hebt?

Als taalliefhebbers beginnen we bij de herkomst van het woord. Die is terug te voeren tot de klassieke oudheid. De oude Romeinen spraken van in spirare en dat betekent letterlijk: inblazen. Daarmee bedoelden ze: de ziel inblazen, of de geest inblazen. Begeesteren, zou je kunnen zeggen. Inspiratie wordt daarmee iets spiritueels en ook dat idee stamt al uit de oudheid. Volgens de oude Grieken was inspiratie goddelijk en een middel om tot echt inzicht te komen.

Tegenwoordig zijn we misschien wat nuchterder, maar inspiratie houdt iets ongrijpbaars. De meeste mensen zien het nog altijd als iets van buitenaf. Je moet het zoeken, vinden, erop hopen, wachten tot het komt. Gelukkig werkt het anders. Inspiratie zit in jezelf. Je hebt het al, je moet het alleen nog maar aanboren.

Bekijk nu eerst de video over de wisselwerking tussen je inspiratie en de creatieve technieken die je in deze cursus leert:

Jouw inspiratie aanboren

Inspiratie is gelukkig niet iets buiten jezelf. Wachten op inspiratie om te kunnen schrijven is dus niet nodig. Voor veel schrijvers werkt het zelfs andersom: schrijven inspireert. Er zijn dan ook allerlei schrijfoefeningen die je helpen om je inspiratie aan te boren.

Daarnaast kun je je inspiratie ook aanwakkeren door naar andermans teksten te kijken. Teksten van schrijvers die je bewondert, of teksten van concurrenten. Of teksten die door AI zijn gegenereerd. Niet om ze te kopiëren, wel om een indruk te krijgen van wat er allemaal mogelijk is. Je zult merken dat je daardoor zelf ook weer op nieuwe ideeën komt.

Deze les gaat over het aanboren van je eigen inspiratie. Door te oefenen en om je heen te kijken. We zetten wat ideeën en tips voor je op een rij en wensen je veel plezier en… inspiratie!

Creatieve schrijfoefeningen

Inspiratie kun je trainen, met creatieve schrijfoefeningen die je hersenen stimuleren om creatief te denken en schrijven. Hieronder zie je een aantal bekende creatieve schrijfoefeningen. Als je ze regelmatig doet, bijvoorbeeld twee keer per week, zul je merken dat (creatief) schrijven je steeds makkelijker afgaat!

De grap van deze oefeningen is, dat ze niets met de (werk)realiteit te maken hebben. Zo koppel je schrijven los van werk. Je komt dus los van het idee dat je ‘iets origineels’ móet schrijven. In plaats daarvan gun je jezelf een vrij moment om te genieten van het schrijven. Hoe gekker hoe beter!

Oefening 1: wie is die voorbijganger?

Observeer (onopvallend) een onbekende, bijvoorbeeld op een terras, of in de trein. Wat zou dit voor iemand zijn? Waar is hij of zij naar onderweg, waar komt hij of zij vandaan? Wat voor werk doet deze persoon, heeft hij/zij een relatie, warme familiebanden, hobby’s, vreemde neuroses, veel of juist weinig vrienden? Waar is deze persoon op vakantie geweest, wat is zijn of haar lievelingseten, diepste geheim, slechtste eigenschap of quilty pleasure?

Kortom: schrijf een persoonsbeschrijving, gebaseerd op wat je observatie aan fantasie losmaakt.

Oefening 2: een emotioneel verslag

Neem een simpel gebruiksvoorwerp dat klein en licht genoeg is om het voor je op tafel of op je bureau te plaatsen (denk: een pen, koffiekopje, zonnebril…). Je gaat dit voorwerp goed bekijken en daarna beschrijven. Maar niet zomaar beschrijven! Je beschrijft het voorwerp vanuit een van de vier basisemoties: boosheid, blijdschap, angst of verdriet.

Dus: hoe zou je een pen beschrijven die je verschrikkelijk boos maakt? Of een zonnebril die een groot verdriet bij je oproept, bijvoorbeeld omdat je die droeg op de begrafenis van je trouwe viervoetertje Mimi? Kijk toch eens, hoe treurig dat gebogen brillenpootje er eigenlijk uitziet…

Oefening 3: onbewust schrijven

Voor deze oefening heb je een timer nodig. Zet de timer op twee minuten en begin te schrijven. Het maakt volstrekt niet uit wat je schrijft, als je maar doorgaat.

Dus: blijven schrijven! Het mag grote onzin zijn, het enige wat telt is dat je twee minuten onafgebroken bezig bent.

Oefening 4: behind the scenes

Je kunt je fantasie goed trainen met deze oefening. Het gaat nu niet zozeer om beschrijven, maar meer om bedenken. Je hebt er een afbeelding voor nodig. Dat kan een (vintage) ansichtkaart zijn, maar ook bijvoorbeeld een online afbeelding van een schilderij. (Tip: op Rijksstudio kun je gratis gebruikmaken van veel schilderijen uit het Rijksmuseum!) Vraag je af: wat gebeurde er op het moment dat voorafging aan deze afbeelding? Beschrijf dat moment.

Dus: waar komen de personages vandaan, hoe komen ze hier, waarom?

Wat schrijven de concullega’s?

Om je inspiratie te stimuleren kan het geen kwaad om eens te kijken hoe je collega’s het doen. Of de concurrentie! Niet om ze te kopiëren natuurlijk. Nergens voor nodig. Maar wel om een beeld te krijgen van hoe een ander het doet.

Bekijk websites, eventuele brochures, downloads. Maar neem ook een kijkje op social media. Bekijk teksten van zo veel mogelijk verschillende collega’s en concurrenten. Wie bewonder je in de branche? Welke partijen doen het erg goed? Nationaal, internationaal? Oriënteer je zo breed mogelijk.

Kijk vooral ook met een kritisch oog: wat kan er beter? Je zult zien: de ideeën zullen al snel beginnen te stromen!

Wat maakt ChatGPT ervan?

Maak vooral ook gebruik van de mogelijkheden van AI. Laat bijvoorbeeld ChatGPT meerdere teksten voor je schrijven. Geef je onderwerp op en de specificaties van de tekst die je nodig heb. Experimenteer vervolgens met verschillende opdrachten en vergelijk de resultaten. Laat je tekst herschrijven in de stijl van je grootste concurrent, in de stijl van een kunstenaar die je bewondert, in verschillende genres… Alles kan. Het gaat er nu niet om dat je bruikbare teksten wilt genereren, het gaat erom dat je geïnspireerd raakt door wat er allemaal mogelijk is met taal, met jouw onderwerp.

Analyseer de resultaten: wat bevalt je, wat verrast je, wat past bij jou en je onderwerp? Zo doe je weer nieuwe ideeën op.

Om jou op ideeën te brengen, zie je hieronder ter inspiratie wat er mogelijk is. Wij bedachten een sportschool die nieuwe leden een welkomstmail wil sturen na een proefles. We lieten ChatGPT verschillende versies maken:

Voorbeeld 1: de ‘gewone’ versie

Voorbeeld 2: In de stijl van Men’s Health

Voorbeeld 3: Doe eens gek… herschrijven in de stijl van Netflix?

Voorbeeld 4: Nog gekker: schrijf vanuit het perspectief van een sporttoestel

Aan de slag

Je hebt nu gezien wat de invloed is van creativiteit op zakelijke teksten. En je hebt geleerd hoe je je eigen creativiteit en inspiratie kunt versterken. Nu is het tijd om aan de slag te gaan met concrete schrijftechnieken. In de volgende module maak je kennis met bekende en minder bekende creatieve schrijftechnieken. Oftewel: we openen de trukendoos voor schrijven met inspiratie!