Les 2: Wat is taalniveau B1?

Gratis voorbeeld

Duidelijke taal

Begrijpelijk voor de meeste lezers

Begrijpelijkheid

B1 is een taalniveau. Er zijn zes taalniveaus: van A1 tot C2. Eigenlijk zeggen die taalniveaus hoe goed je een taal beheerst. Tegenwoordig gebruiken we die taalniveaus ook om te meten hoe begrijpelijk een tekst is. Hoe lager het taalniveau, hoe begrijpelijker de tekst.

De video geeft uitleg:

Waarom schrijven op B1-niveau?

Tegenwoordig vinden we het belangrijk dat teksten goed te begrijpen zijn voor de meeste lezers. Zeker als het gaat om teksten van de overheid, of de bank, of de apotheek. We vinden dat nu normaal: natuurlijk moeten mensen kunnen begrijpen wat er op papier staat. Maar dat was niet altijd zo.

De leerplicht bestaat pas sinds 1901. Tot die tijd was school niet verplicht. Daardoor was het niet vanzelfsprekend dat kinderen leerden lezen en schrijven. Dat was iets voor de elite, zoals de dokter, de bovenmeester, de notaris. Lange tijd schreef die elite vooral voor elkaar. Er was geen enkele reden om een notariële akte in begrijpelijke taal te schrijven, want de gewone mensen lazen die akte toch niet.

Tegenwoordig is dat natuurlijk anders. De meeste mensen kunnen lezen en schrijven. Geschreven tekst heeft daardoor een veel grotere rol gekregen in de samenleving. Denk maar aan een brief over het verlengen van je paspoort, de voorwaarden bij een lening, of de bijsluiter bij medicijnen.

Het is dan wel belangrijk dat die teksten begrijpelijk zijn. Daarom moeten steeds meer teksten op taalniveau B1 geschreven zijn.

Wat is het taalniveau van deze zin?

De door u ingediende nota komt voor vergoeding in aanmerking.

Dit is taalniveau B2. De zin is kort en dat draagt bij aan begrijpelijkheid. Maar de zinsbouw en woordkeus zijn niet zo eenvoudig. (B1 zou zijn: U heeft een nota ingediend. Wij vergoeden uw nota.)

Wie heeft B1-niveau?

We gebruiken dus de indeling in taalniveaus om te meten hoe begrijpelijk een tekst is. In het schema zie je de zes taalniveaus, met daarachter een percentage. Dat is het aantal mensen dat dit taalniveau heeft. Daarachter zie je nog een percentage: het aantal mensen dat een tekst op dat niveau goed kan begrijpen.

Taalniveau	Percentage van de bevolking met dit taalniveau	Totaal percentage van de bevolking dat dit taalniveau begrijpt
A1	5 %	100 %
A2	15 %	95 %
B1	40 %	80 %
B2	25 %	40 %
C1	10 %	15 %
C2	5 %	5 %

Uitleg bij het schema

Je ziet dat maar 5% van de lezers een tekst op niveau C2 begrijpt. Dat zijn dus nog niet eens alle mensen die aan de universiteit gestudeerd hebben. Een niveau lager, bij C1 zien we 10% staan. Dat betekent dat 10% van de mensen op dit taalniveau zit. Maar in totaal kan dus 15% van de mensen teksten op taalniveau C1 begrijpen. Dat zijn namelijk die 10% mensen op taalniveau C1 plús de 5% mensen met taalniveau C2. Want als je C2 begrijpt, dan kun je teksten van het niveau daaronder ook prima begrijpen natuurlijk.

Zo werkt het ook met B1. Je ziet bij B1 40% staan. Dat betekent dus dat 40% van de bevolking taalniveau B1 heeft. Maar de mensen met een hoger taalniveau snappen B1 natuurlijk ook. Dus even rekenen leert dat maar liefst 80% van de bevolking teksten op niveau B1 begrijpt. Namelijk: alle mensen met taalniveau B1 plus alle mensen met taalniveau B2, plus alle mensen met taalniveau C1, plus alle mensen met taalniveau C2.

Daarom is B1 de standaard geworden: het is begrijpelijk voor de meerderheid (80%) van de mensen.

Voorbeeld

Hieronder zie je een brief van een gemeente. Deze brief stuurt de gemeente naar een inwoner die een schuurtje uit haar tuin wil slopen. Het is wel duidelijk dat deze tekst niet op taalniveau B1 geschreven is. Kun je inschatten welk taalniveau deze tekst wel is?

Geachte mevrouw Zon,

Hierbij bevestigen wij de ontvangst van de door u ingediende sloopmelding. Deze melding is gedaan voor het verwijderen van asbesthoudend materiaal op de locatie Zomerstraat 23.

Bij beoordeling van de door u ingediende gegevens delen wij u mede de voorgenomen sloopwerkzaamheden aanvaardbaar te achten, evenwel geheel voor uw verantwoording.

Verstrekken gereedmelding
Binnen een week na het beëindigen van de werkzaamheden dient u een afschrift van de resultaten van de eindbeoordeling, bedoeld in artikel 9, eerste en tweede lid, van het Asbestverwijderingsbesluit toe te voegen aan uw melding via www.omgevingsloket.nl. U kunt dit doen door de eindbeoordeling als bijlage aan uw melding toe te voegen.

Toetsingsdocumenten
Bij de beoordeling van uw sloopmelding zijn de volgende documenten betrokken:
- Aanvraagdocument.

Nadere informatie
Indien u nog vragen hebt of inlichtingen wenst, dan kunt u contact opnemen met mevrouw A. Ilias van de afdeling Vergunningen. Zij is bereikbaar onder telefoonnummer 000-1234567.

Wat is het taalniveau van deze brief?

Inderdaad, dit is taalniveau C1. Dat ligt bijvoorbeeld aan de woordkeus. Die is een beetje ouderwets, erg formeel en daardoor niet voor iedereen makkelijk te begrijpen. Ook zijn sommige zinnen erg lang. De zinsbouw is niet eenvoudig, onder andere door passieve constructies.

De brief van de gemeente die je hierboven zag, is niet op taalniveau B1 geschreven. Dat zie je al vrij snel. Bijvoorbeeld aan de woordkeus. Die is een beetje ouderwets, erg formeel en daardoor niet voor iedereen makkelijk te begrijpen. Ook zijn sommige zinnen erg lang. De zinsbouw is niet eenvoudig, onder andere door passieve constructies. Het taalniveau van deze brief is C1.

Hoe ziet deze brief eruit op taalniveau B1?

Elke tekst is te (her)schrijven op taalniveau B1. Deze brief dus ook. Kijk maar:

Geachte mevrouw Zon,

U heeft sloopwerkzaamheden op locatie X aan ons gemeld. In uw melding staat dat materiaal met asbest wordt verwijderd. In deze brief leest u onze beoordeling van de melding. Ook leest u wat wij verder van u verwachten.

Beoordeling van uw melding
Wij hebben een aanvraagdocument van u ontvangen. Daarmee heeft u de sloopwerkzaamheden gemeld. Wij hebben het aanvraagdocument gebruikt om uw aanvraag te beoordelen. De werkzaamheden zijn akkoord. Wel bent u zelf verantwoordelijk voor de werkzaamheden. 

Na de werkzaamheden
Zijn de werkzaamheden klaar? Dan moet u binnen 7 dagen de resultaten van de eindbeoordeling aan ons doorgeven. Dat kunt u doen door de eindbeoordeling als bijlage toe te voegen aan uw melding. Dat doet u via www.omgevingsloket.nl. De regels voor de eindbeoordeling vindt u in artikel 9, eerste en tweede lid, van het Asbestverwijderbesluit.

Meer informatie
Heeft u nog vragen? Of wilt u meer informatie? U kunt mevrouw A. Ilias van de afdeling Vergunningen bellen op telefoonnummer 000-1234567.

Is taalniveau B1 wel nodig bij deze brief?

Inderdaad. Weet je niet precies wat het taalniveau van je lezer is? Dan zorg je er als schrijver voor dat de tekst voor een brede groep te begrijpen is. Liever iets te eenvoudig – dan het risico lopen dat je boodschap niet aankomt.

Deze brief zou op B1-niveau geschreven moeten zijn. De gemiddelde Nederlander moet berichten vanuit de overheid kunnen begrijpen. Als schrijver houdt je rekening met het taalniveau van je lezer. Anders komt je boodschap niet goed aan. Schrijf je voor een brede doelgroep, of ken je je doelgroep niet goed? Dan is het verstandig om op B1-niveau te schrijven. De gemiddelde Nederlander begrijpt dan je tekst. Schrijf je voor een doelgroep die je goed kent, bijvoorbeeld je vakgenoten? Als schrijver kun je dan bepalen of B1 nodig is.

Oefen je inzicht met de AI-tutor

Vraag: voor hoeveel mensen is B1-niveau goed begrijpelijk?

Hoe meet je B1?

We gaven al aan: B1 is officieel een taalniveau. Een taalniveau kun je goed meten: hoeveel woorden kent iemand, welke grammatica? Nu wordt deze indeling gebruikt voor tekstniveaus. Dat is lastiger te meten. Een tekst kan op taalniveau B1 zijn geschreven, met eenvoudige woorden, korte zinnen en actief geformuleerd. Dat is B1. Maar als die tekst over een heel abstract onderwerp gaat en niet logisch is opgebouwd, dan zullen toch maar weinig mensen die tekst begrijpen. Hier komen we dus op een belangrijk probleem: het is moeilijk om het tekstniveau met zekerheid vast te stellen, omdat sommige aspecten niet goed (automatisch) meetbaar zijn.

Er bestaat software die het tekstniveau (taalniveau) kan meten. Je kunt dan je tekst uploaden en even later krijg je ‘de uitslag’: het taalniveau. De meeste programma’s geven ook aan waar de beoordeling op is gebaseerd en welke woorden of zinnen je kunt aanpassen voor een lager niveau.

Vanwege het hierboven geschetste probleem (taalniveau is iets anders dan tekstniveau en dat laatste is moeilijk meetbaar), is die ‘score’ niet waterdicht. Dat blijkt ook wel, als eens in de zoveel tijd de diverse programma’s vergeleken worden. Dezelfde tekst uploaden bij verschillende aanbieders levert lang niet altijd hetzelfde resultaat. Waar de ene aanbieder een tekst beoordeelt als B1, kan de score bij een ander uitkomen op B2 of zelfs C1.

Praktijkopdracht: meten is weten

Hoe begrijpelijk schrijf jij? Heb je zelf al een idee? Meten is weten. Je kunt eenvoudig online meten wat het taalniveau is van je tekst.

Kies drie eigen teksten. Probeer eerst of je zelf van elke tekst het taalniveau kunt inschatten. Meet vervolgens het taalniveau, bijvoorbeeld op deze website. Komt de uitslag overeen met jouw eigen inschatting?

Heb je de leerdoelen van deze les bereikt?

Je kent de 6 taalniveaus.
Je weet waarom B1-niveau de standaard is.
Je kunt het taalniveau van een tekst meten.
Je hebt inzicht in het taalniveau van je eigen teksten.