Les 2: Correcte aanhef
Gratis voorbeeld
Formeel of informeel?
De regels voor een correcte aanhef
Formeel of informeel?
Een correcte aanhef begint met een belangrijke keuze: schrijf je formeel of informeel? Over die keuze gaat de volgende video:
De criteria
Schrijf je de lezer formeel of informeel aan? Soms is het een lastige keuze. Gelukkig zijn er duidelijke criteria die je kunt gebruiken. Je ziet ze in het schema:
| Criterium | Formeel | Informeel |
|---|---|---|
| Leeftijd van de ontvanger | (Veel) hogere leeftijd dan de zender | (Veel) lagere leeftijd dan de zender |
| Status van de ontvanger | Hogere (professionele) status dan de afzender | Lagere (professionele) status dan de afzender |
| Relatie tussen zender en ontvanger | De ontvanger is een onbekende | De ontvanger is een bekende |
| Fase van de correspondentie | Eerste contact | Er is eerder contact geweest (persoonlijk of via mail/brief) |
Welk criterium weegt het zwaarst?
Soms zullen de criteria elkaar tegenspreken. Wat doe je bijvoorbeeld met een e-mail aan iemand die ouder is dan jijzelf, maar die een veel lagere functie heeft? Dan zul je moeten afwegen welk criterium zwaarder weegt. Daar speelt je gevoel een rol in. Blijf je twijfelen? Kies dan maar voor formeel. Want bijna niemand vindt het vervelend om (te) formeel te worden aangesproken, terwijl het omgekeerde wel voorkomt: mensen die het storend vinden als ze (te) informeel worden benaderd.
Behalve de criteria in het schema spelen ook andere zaken een rol in de keuze voor formeel of informeel. Zoals de stijl van het bedrijf waar je werkt. Misschien is het daar juist gewoonte om heel informeel te communiceren. Dat weegt dan natuurlijk zwaarder dan de criteria uit het schema hierboven.
Inderdaad, hier past een formele schrijfstijl.
Je schrijft aan directieleden die je niet persoonlijk kent. Je wilt iets van ze gedaan krijgen. Neem dan het zekere voor het onzekere en zet in op een formele schrijfstijl.
Aanhef: begroeting + naam
De aanhef bestaat altijd uit een combinatie van een begroeting en een naam. Dat kan formeel of informeel.
De begroeting
Een formele begroeting begint meestal met Geachte. Of met Beste, maar dat is al minder formeel.
Een informele begroeting kan ook beginnen met Beste. Of met Hoi, Goedemorgen, Ha, enzovoort. Voor de informele begroeting heb je veel meer keus en er zijn gradaties: de ene is informeler (Hi) dan de andere (Dag).
De naam
Je kunt in de aanhef de voornaam gebruiken, of de achternaam, of allebei.
- Spreek je de ontvanger aan met je/jij? Dan gebruik je de voornaam, in een informele aanhef.
- Spreek je de ontvanger aan met u? Dan gebruik je de achternaam, in een formele aanhef.
- Twijfel je over de aanspreekvorm? Dan gebruik je de voornaam en achternaam, in combinatie met de minder formele groet: Beste.
Voorbeelden
Hieronder zie je een aantal voorbeelden van formele en informele aanhef. Je ziet keuzemogelijkheden voor de begroeting en keuzemogelijkheden voor de naam, zowel voor een individuele geadresseerde (m/v/x) als voor een groep ontvangers.
| Begroeting | Naam | Opmerking | |
|---|---|---|---|
| Formeel (aanspreken met: u) | Geachte | heer Jansen, | In de formele aanhef gebruik je geen voornaam. |
| meneer Jansen, | |||
| mevrouw Jansen, | |||
| heer, mevrouw, | |||
| lezer, | |||
| relatie, | |||
| bestuursleden, | |||
| Iets minder formeel (aanspreken met u of je/jij) | Beste | meneer Jansen, | Bij de minder formele aanhef past ‘meneer’ wel, maar ‘heer’ niet (te formeel). |
| mevrouw Jansen, | |||
| Kim Jansen, | In de minder formele aanhef kun je de voor- en achternaam combineren. | ||
| Kim, | |||
| meneer of mevrouw, | |||
| lezer, | |||
| collega’s, | |||
| Informeel (aanspreken met je/jij) | Hoi/Hi/Ha/Dag/Goedemorgen (enzovoort) | Kim | Als je een individuele ontvanger informeel aanschrijft, dan gebruik je (alleen) de voornaam. |
| collega’s |
Hoofdletters en komma
In de aanhef gebruik je een aantal hoofdletters:
- De begroeting begint met een hoofdletter.
- Alle delen van de naam krijgen een hoofdletter.
- Tussenvoegsels krijgen geen hoofdletter. Behalve als ze het eerste deel van de naam zijn. Dus: Geachte mevrouw Van der Horst, Beste Caroline van der Horst.
Na de aanhef komt een komma. De eerste zin van de mail of brief begint met een hoofdletter.
Voorbeelden
Inderdaad, de begroeting en de naam krijgen allebei een hoofdletter.
Inderdaad, de begroeting en de naam krijgen allebei een hoofdletter. Let op: Heer is geen naam, dus daar komt geen hoofdletter.
Inderdaad, de begroeting en de naam krijgen allebei een hoofdletter.
De begroeting en de naam krijgen allebei een hoofdletter. Let op: bij een formele begroeting (Geachte) hoort alleen de achternaam.
Inderdaad, in deze formele aanhef krijgen de begroeting en de naam een hoofdletter. Dat geldt voor alle delen van de (in dit geval dubbele) achternaam.
Inderdaad, in deze formele aanhef krijgen de begroeting en de naam een hoofdletter. Dat geldt voor alle delen van de (in dit geval dubbele) achternaam. Let op: bij de formele aanhef gebruik je geen voornaam.
Praktijkopdracht
Kijk eens naar de mails/brieven die je deze week hebt verstuurd. Controleer voor jezelf: heb je de juiste aanhef gebruikt? Kijk daarbij kritisch naar:
- je keuze voor een formele of informele aanhef
- de combinatie van de begroeting en het gebruik van voornaam en/of achternaam
- het hoofdlettergebruik