Check je tekst

Zo vind je type- en spelfouten

De laatste stap

Altijd een fijn moment: je tekst is af! Maar wacht: niet meteen publiceren of verzenden. Laat je tekst, als het kan, heel even rusten. En doe dan de laatste check: geen foutjes over het hoofd gezien?

Hoe doe je die laatste check? Uiteindelijk ontwikkelt iedereen daar wel een eigen strategie voor, die een gewoonte wordt. Het kan heel effectief zijn om nieuwe strategieën te proberen. Soms zie je dan toch ineens méér!

Hieronder een aantal bekende strategieën voor het controleren van je tekst.

Lettertype wisselen

Simpel maar doeltreffend: zet je tekst eens in een ander lettertype. Dat andere lettertype hoef je niet te gebruiken bij de publicatie, dan mag je gewoon weer terug naar je 'eigen' lettertype. De wissel is alleen voor jezelf, om je te helpen bij de laatste check.

In een ander lettertype ziet je tekst er ineens een beetje anders uit. Dat helpt om dingen te zien waar je tot nu toe overheen keek. Kleine type- of spelfoutjes zullen je nu eerder opvallen. Ook zie je in sommige lettertypes sneller of je bijvoorbeeld ergens dubbele spaties hebt staan, of een spatie voor een punt.

Printen

Lezen van een beeldscherm is anders dan lezen van papier. Onze ogen moeten er net wat meer moeite voor doen. Daar merk je waarschijnlijk weinig van. Maar het zorgt er wel voor dat we vanaf een scherm net wat minder goed lezen. Op beeldscherm zie je een type- of spelfoutje dus sneller over het hoofd.

Een geprinte tekst lees je makkelijker. Lezen van papier vraagt minder van je hersenen en daardoor blijft er in je hoofd meer ruimte over om grondig te lezen. Daardoor zie je foutjes op papier makkelijker dan op je beeldscherm. Je tekst printen voor de laatste check kan dus helpen.

Zoek en vervang

Ken je je eigen valkuilen goed? Dan zijn ze makkelijk te vinden! Voer je veelgemaakte typefout in bij de zoekfunctie, eventueel meteen met het vervangende juiste woord.

Veel mensen hebben van die vaste vergissingen. Een woord dat je lastig vindt, of een lettercombinatie die je vaak verkeerd typt.

Voorleesfunctie

Word heeft een fantastische functie die niet veel mensen gebruiken: de voorleesfunctie. Zoals de naam al zegt: hiermee laat je Word je tekst voorlezen.

Hoe werkt het? Simpel. Zet de cursor aan het begin van de passage die je wilt laten voorlezen. In de taakbalk, onder de tab Controleren, kies je voor Voorlezen. Je ziet dit op de afbeelding.

Klik op Voorlezen en je tekst wordt voorgelezen.

Waarom werkt dit? Je hoort nu meteen waar je een type- of spelfout hebt gemaakt. Zelf lees je daar makkelijk overheen; je hersenen lezen immers wat ze verwachten te lezen. Een missende letter heb je in je hoofd razendsnel aangevuld, een verkeerde letter vervangt je brein voor je zonder een kik te geven. Maar Word leest meedogenloos voor wat jij hebt geschreven. Je hoort het dus meteen als er iets niet klopt.

Tip: lees niet mee. Word geeft in grijze arcering aan wat er wordt voorgelezen. Het balkje beweegt mee door je tekst en de verleiding is groot om mee te lezen. Doe dat liever niet, want het leidt af van wat je hoort. Daardoor ontstaat de kans dat je de foutjes niet meer hoort, omdat je met je gedachten bij de tekst bent, die je brein automatisch voor je corrigeert. Niet meekijken dus, maar luisteren. Dan valt het je meteen op als je iets afwijkends hoort.

ChatGPT

AI is heel bruikbaar bij de laatste check van je tekst. Je kunt ChatGPT natuurlijk inzetten om je tekst te laten nakijken op spelling en grammatica. Maar je kunt ook vragen of ChatGPT aanvullende verbetersuggesties voor je heeft. Of hoe ChatGPT jouw schrijfstijl zou omschrijven, als je wilt weten hoe je tekst overkomt. De mogelijkheden zijn eindeloos. En hoe concreter je vraag, hoe nuttiger de uitkomst.

Test je kennis