Actief schrijven

Dit artikel delen met je netwerk?

Actief taalgebruik maakt je tekst helder en aansprekend

Het is een bekende richtlijn: schrijf actief. De actieve schrijfstijl is helder, persoonlijk en leest prettig. Maar hoe schrijf je actief?

Hier in het Kenniscentrum Zakelijk schrijven leggen we uit hoe je de passieve constructie herkent en hoe je die actief maakt.

De voorbeelden laten zien hoe het werkt. En met de oefeningen en tips kun je jezelf trainen in actief schrijven.

Actief schrijven:

Uitleg: wat is actief schrijven?

Vermijd passieve constructies met ‘worden’

Actief schrijven is het best uit te leggen door te beginnen bij het tegenovergestelde: passief schrijven.

Want actief schrijven betekent: passieve constructies herkennen en vermijden. Passieve constructies maak je met het hulpwerkwoord ‘worden’. Daaraan kun je ze herkennen.

Een passieve constructie is bijvoorbeeld:

Het brood wordt gebakken.

In deze zin zie je het hulpwerkwoord ‘wordt’. Als we dat hulpwerkwoord ‘wordt’ weghalen, maken we de zin actief. We moeten dan wel vertellen wie het brood bakt.

Kijk maar naar de actieve versie:

De bakker bakt het brood.

Het verschil tussen actief en passief schrijven

Als je actief schrijft, dan benoem je als onderwerp wie of wat iets doet. Als je passief schrijft, dan doe je dat niet. Je noemt dan alleen met wie of wat er iets gedaan wordt. Dat kan voor onduidelijkheid zorgen. De lezer moet zelf invullen wie of wat er verantwoordelijk voor is.

De passieve constructie is vaak ook een beetje omslachtig, wollig. Het is dus beter om actief te formuleren.

Zakelijke schrijfstijl
  • E-learning + praktijkdag + borgingpakket

  • Cursusdag: 10.00 – 16.00 uur

  • Feedback op jouw eigen teksten

  • Complete cursus: € 395 (ex btw)

  • Inclusief lunch en lesmaterialen

Stappenplan: zo schrijf je actief

  1. Herken de passieve constructie.
  2. Verwijder het hulpwerkwoord ‘worden’ uit de constructie.
  3. Benoem wie of wat het handelend onderwerp is.

Een voorbeeld:

Contante betalingen worden niet geaccepteerd.

  1. Herken de passieve constructie: worden geaccepteerd.
  2. Verwijder het hulpwerkwoord ‘worden’
  3. Benoem wie of wat het handelend onderwerp is: Wij accepteren geen contante betalingen.
Actief Passief
Je benoemt wie of wat iets doet Constructie met ‘worden’
Het onderwerp is de handelende persoon Niet duidelijk wie of wat iets doet
Helder en eenduidig Kan voor misverstanden zorgen
Bondig en to the point Omslachtig, wollig
Niet geschikt als je liever niet zegt wie verantwoordelijk is Vaak gebruikt voor slecht nieuws
  • Zelfstudie: gemiddeld 6 uur

  • Direct starten

  • Voorbeelden, tips en trucs

  • € 78,50 (ex btw)

  • Inclusief eindtoets en certificaat

Videotutorial

De uitleg: dit is actief formuleren

Cursus Foutloos Nederlands
  • E-learning + praktijkdag + borgingpakket

  • Cursusdag: 10.00 – 16.00 uur

  • Feedback op jouw eigen teksten

  • Complete cursus: € 395 (ex btw)

  • Inclusief lunch en lesmaterialen

Voorbeelden

Deze voorbeelden laten zien wat het verschil is tussen actief en passief formuleren:

Passief Actief
Er wordt een vervangend artikel gestuurd. We sturen een vervangend artikel.
U wordt morgen teruggebeld. Mijn collega belt u morgen terug.
De nieuwe meter wordt zo snel mogelijk geplaatst. Onze monteur plaatst zo snel mogelijk een nieuwe meter.
Er wordt gewerkt aan een oplossing. De gemeente werkt aan een oplossing.
Klachten worden door ons altijd opgelost. Wij lossen klachten altijd op.

Dit zie je:

  1. De passieve zinnen bevatten het hulpwerkwoord ‘worden’.
  2. In de actieve zin is ‘worden’ verwijderd.
  3. De actieve zin benoemt wie/wat iets doet.

Oefeningen

Versterk je vaardigheid in actief schrijven

Is deze zin actief of passief? Alle medewerkers van de afdeling Marketing worden uitgenodigd voor het evenement.

 
 

Is deze zin actief of passief? Wij doen ons best om u zo snel mogelijk te helpen.

 
 

Vraag: welke bewering is niet waar?

 
 
 
 

Vraag: welke zin is actief geformuleerd?

 
 
 
 

Vraag: welke bewering is waar?

 
 
 
 

Vraag: in welke zinnen herken je een passieve constructie?

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Is deze zin actief of passief? Bij pech wordt gezorgd voor vervangend vervoer.

 
 

Vraag: in welke zinnen herken je een actieve constructie?

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Is deze zin actief of passief? De medewerkers van de afdeling Marketing zullen een evenement gaan organiseren.

 
 

Is deze zin actief of passief? Uw auto is helaas nog niet klaar voor gebruik.

 
 

Vraag 1 van 10

Tips

Praktische tips van de schrijftrainers

  • De richtlijn is: schrijf actief. Maar heel soms is de passieve constructie wel handig. Namelijk als je niet wilt of kunt vertellen wie het handelend onderwerp is. Bijvoorbeeld bij slecht nieuws.

  • Vind je actief schrijven moeilijk? De reden is meestal inhoudelijk. Als je bijvoorbeeld onvoldoende informatie hebt, dan is het moeilijk om op te schrijven wie precies iets doet.

  • Een passieve schrijfstijl is verhullend, omdat die niet benoemt wie of wat iets doet. Binnen sommige organisaties zie je veel passief geformuleerde teksten. Dat kan te maken hebben met de bedrijfscultuur, of het soort onderwerpen dat speelt binnen de organisatie. Een actieve schrijfstijl is dan niet altijd gewenst.

  • Wil je actief formuleren? Begin met de vraag: kan ik benoemen wie wat doet?

  • Bij een actieve schrijfstijl hoort ook een bondige zinsbouw. Maak je zinnen niet te lang, dat helpt bij helder formuleren.

  • Zelfstudie: gemiddeld 6 uur

  • Direct starten

  • Voorbeelden, tips en trucs

  • € 78,50 (ex btw)

  • Inclusief eindtoets en certificaat