Actief schrijven

Dit artikel delen met je netwerk?

Waarom actief schrijven je tekst krachtiger maakt (en wanneer passief tóch beter is)

Actief schrijven maakt je boodschap duidelijker, directer en overtuigender. Toch sluipen passieve constructies ongemerkt in veel zakelijke teksten. Soms is dat nuttig, vaak maakt het je tekst onnodig vaag en omslachtig. In dit artikel ontdek je:

  • wanneer je passieve constructies moet vermijden (en waarom ze schadelijk kunnen zijn)

  • wanneer passief juist een strategische keuze is

  • hoe AI je helpt om actiever te schrijven zonder verlies van nuance

Direct duidelijker schrijven?

In een schrijfcursus van Zakelijk Schrijven ga je direct aan de slag met je eigen teksten. Professionele feedback leert jou snel wat er beter kan én hoe je dat echt voor elkaar krijgt.

Bekijk de cursus Zakelijk schrijven met AI.

Wat is actief schrijven ook alweer?

Actieve zinnen benadrukken wie iets doet. Passieve zinnen leggen de nadruk op wat er gebeurt.

In zakelijke communicatie is actieve taal effectiever, maar veel professionals schrijven onbewust passief.

Waarom? Omdat passieve constructies formeler aanvoelen en soms diplomatiek veiliger lijken.

Een voorbeeld:

  • Er is besloten dat de strategie wordt aangepast. (Wie heeft dat besloten? En wat betekent ‘wordt aangepast’? Dit is vaag taalgebruik.)

Beter is actief schrijven:

  • Het management heeft de strategie aangescherpt.

AI-check: hoe actief schrijf jij?

Plak een stuk eigen tekst in een AI-tool (zoals ChatGPT of Grammarly) en laat analyseren hoeveel passieve constructies je gebruikt.

De risico’s van passieve zinnen in zakelijke communicatie

Passieve taal is niet per definitie fout, maar in zakelijke teksten leidt het vaak tot:

  • Vage verantwoordelijkheid: Er zijn fouten gemaakt in het projectplan. (Door wie?)

  • Omslachtigheid: De nieuwe richtlijnen zullen door het team worden geïmplementeerd. (Bondiger is: Het team implementeert de nieuwe richtlijnen.)

  • Minder overtuigingskracht: Er wordt gewerkt aan een oplossing. (Overtuigender is: We werken aan een oplossing.)

Wanneer is passief schrijven wél de betere keuze?

Soms is een passieve zin juist nuttig. Bijvoorbeeld als de handelende partij onbelangrijk is of je de boodschap diplomatieker wilt maken. Kijk maar:

  • Als de handelende persoon irrelevant is: De software wordt automatisch bijgewerkt.

  • Als je bewust afstand wilt creëren: Er zijn fouten geconstateerd. (beleidsrapporten, juridische teksten)

  • Als de focus op het proces/resultaat ligt: De aanvraag wordt binnen 24 uur beoordeeld.

  • Als je diplomatiek wilt zijn: Er is een fout gemaakt in de berekening. (Beter dan: Jan heeft een fout gemaakt in de berekening. als je niet wilt wijzen.)

AI-tip:

Gebruik AI-tools om te testen hoe een zin overkomt. Vraag bijvoorbeeld: Herschrijf deze zin in actieve vorm zonder de zakelijke toon te verliezen.

AI als hulpmiddel: actiever schrijven met slimme prompts

Hoe kun je AI gebruiken als je actief wilt schrijven?

AI als tool voor detectie

Tools zoals Grammarly of ChatGPT kunnen passieve zinnen markeren en alternatieven voorstellen.

AI als assistent bij het herschrijven

Geef een passieve zin en vraag om een actieve herschrijving met behoud van betekenis en nuance.

AI om mee te oefenen

Vraag AI om teksten te genereren met passieve constructies zodat je kunt oefenen in herkennen en herschrijven.

AI als inspirator

Laat AI een zakelijke tekst herschrijven in verschillende stijlen: neutraal, direct, overtuigend.

Voorbeelden van actief en passief schrijven

Deze voorbeelden laten zien wat het verschil is tussen actief en passief formuleren. Je ziet: elke passieve zin kun je herschrijven naar een actieve formulering.

Passief Actief
Uw aanvraag wordt in behandeling genomen door onze supportafdeling. Onze supportafdeling verwerkt uw aanvraag op dit moment.
Er zal zo snel mogelijk contact met u worden opgenomen. Wij nemen zo snel mogelijk contact met u op.
De nieuwe meter wordt zo snel mogelijk geplaatst. Onze monteur plaatst zo snel mogelijk een nieuwe meter.
Er wordt gewerkt aan een oplossing. De gemeente werkt aan een oplossing.
Uw klacht is doorgestuurd naar de verantwoordelijke afdeling. Ik heb uw klacht doorgestuurd naar de verantwoordelijke afdeling.
Uw feedback wordt meegenomen bij toekomstige verbeteringen. We gebruiken uw feedback om onze diensten te verbeteren.
Binnen zes weken wordt er een besluit genomen over uw aanvraag. Binnen zes weken neemt de gemeente een besluit over uw aanvraag.
Er wordt van u verwacht dat de documenten vóór 15 maart worden ingeleverd. Wij verwachten dat u de documenten vóór 15 maart inlevert.
De benodigde informatie zal door HR worden verstrekt. HR verstrekt de benodigde informatie.

Oefenen

Actieve zinnen maken je tekst directer en duidelijker. De volgende zinnen zijn passief en laten onduidelijk wie verantwoordelijk is of verzwakken de boodschap. Herschrijf ze actief en specifieker. Vergelijk daarna je antwoord met het modelantwoord. (Je kunt het modelantwoord per zin bekijken door erop te klikken.)

  • Er wordt verwacht dat alle medewerkers de nieuwe richtlijnen volgen.
  • Er zal volgende week worden gecommuniceerd over de nieuwe strategie.
  • Binnen twee werkdagen wordt contact opgenomen over uw vraag.
  • Er wordt van u verwacht dat de betaling binnen 14 dagen wordt voldaan.

Krachtige zakelijke communicatie: de volgende stap

Actief schrijven is geen doel op zich, maar een manier om je teksten helder, bondig en overtuigend te maken. Wil je leren hoe je AI slim inzet om nóg efficiënter en effectiever te schrijven?

Volg de cursus Zakelijk schrijven met AI en ontdek hoe je AI gebruikt als sparringpartner voor krachtige teksten.

Kenniscentrum Zakelijk schrijven

Meest gekozen schrijfcursussen

← Kenniscentrum Zakelijk Schrijven